आमच्या समाजांत भुरग्यांचें हक्क

भुरग्यांचे हक्क साकारपा खातीर पयलें पावल भारतीय संविधानात दिसून येता. भुरग्यांच्या वेगवेगळ्या गरजांचेर भर दिवपी, ज्यो सकयल दिल्यात, जायती कलमा संविधानात दिल्या. ही कलमा दोन गटांनी विभाजीत केल्यातः मूलभूत हक्क आनी राज्य धोरणाची निर्देशांक तत्वां. मूलभूत हक्क न्यायालयांत समर्थनीय आसता आनी न्हयकारात्मक आसतात जे राज्यांक ताचे आड कितेंय करपाक आळाबंद हाडटा. जर मूलभूत हक्काचो भंग जाता जाल्यार न्यायालय तो कायदो अवैध घोशीत करपाक बांदील आसतात. निर्देशांक तत्वां ही राज्यांक सकारात्मक सुचोवण्यो आसतात आनी ती न्यायालयांत समर्थनीय नासतात.

बाल संरक्षण आनी बाल हक्क

मूलभूत हक्क

• कलम 14- भारताच्या अधिकार क्षेत्रांत खंयच्याच व्यक्तीक कायद्या मुखार समानताय वा कायद्यांचे समान संरक्षण राज्य न्हयकारपाक शकना.
• कलम 15- राज्य खंयच्याच व्यक्तीकडेन भेदभाव करपाक शकना. बायलां आनी भुरग्यां खातीर कसलीय खासा तरतूद करपाक हे कलम राज्यांक आडोवंक शकना.
• कलम 21- खंयच्याच व्यक्तीक ताची जीण जगपाक वा वैयक्तीक स्वतंत्रताय न्हयकारूंक शकना, पूण कायद्यान थारायल्ल्या प्रक्रिये प्रमाण.
• कलम 21 अ- 6-14 वर्सा पिराय गटांतल्या सगल्या भुरग्यांक राज्य फुकट आनी सक्तीन शिक्षण दितले, हे शिक्षण राज्य कायद्यान थारायता ते प्रमाण आसतले.
• कलम 23- मनशांची तस्करी आनी भीक मागपाक लावप आनी हेर प्रकारचे बळजबरीन कामाक लावपाचेर बंदी आसा आनी ह्या तरतुदीचो भंग केल्यार कायद्या प्रमाण ताका ख्यास्त आसतली.
• कलम 24- 14 वर्सा पिराये सकयल्या खंयच्याच भुरग्याक कारखानो वा खणीचेर वा कसल्याच धोकादायक कामाचेर कामाक दवरचें नात.
• संविधान (86वी दुरूस्ती) कायदो 13 डिसेंबर 2002त अधिसुचीत केल्लो, जे वरवीं 6-14 वर्सा पिराय गटांतल्या सगल्या भुरग्यांक फुकट आनी सक्तीन शिक्षण दिवप एक मूलभूत हक्क केल्लो.

निर्देशांक तत्वां

• कलम 39 (ई) आनी (फ) प्रमाण “कामगार, दादले आनी बायलांच्या भलायकी आनी बळकटीची तशेंच ल्हान भुरग्यांचेर अत्याचार जायना हाची जतनाय घेवप” आनी “अर्थीक गरजांक लागून नागरीकांचेर आपल्या पिराय आनी क्षमते परस चड काम करपाची पाळी येना” आनी “भुरग्यांक संद दितात आनी तांची निरोगी पद्दतीन आनी मुक्त आनी मानाच्या परिस्थितींत उदरगत जावपाक सुविधा दितात” आनी भुरग्यांक आनी तरणाट्यांक अत्याचार आनी नैतीक त्यागा आड संरक्षण दिता हे मेळोवपाक राज्यान, खास करून, आपली धोरणां चालीक लावपाक जाय.
• कलम 45- सगल्या भुरग्यांक ते स वर्सा पिराय पुराय कर मेरेन ल्हानपणांत सेवा आनी शिक्षण दिवपा खातीर राज्यान वावुरप.
• कलम 47- आपल्या लोकांचे पोशणाचे प्रमाण आनी जिवित जगपाचो दर्जो वाडोवप तशेंच भौशीक भलायकी सुधारप हे राज्यान आपले मुळावे कर्तव्य मानपाक जाय.
• कलम 243ज परिशिश्ट 11 सयत- बायलां आनी भुरगीं उदरगत कार्यावळी पंचायतींक दिवन (परिशिश्ट 11तली 25वी गजाल), ते भायर शिक्षण (17वी गजाल), कुटूंब कल्याण (25वी गजाल, भलायकी आनी गटार वेवस्था (23वी गजाल) आनी भुरग्यांच्या कल्याणा संदर्भांतल्यो हेर गजालीं घालून बाल सेवा संस्थानीकरण करप.

Source: http://www.childlineindia.org.in/