प्रधानमंत्री फसल विमो येवजण

एक देश-एक येवजण संकल्पनेचेर नवी पीक विमो येवजण आदारिल्ली आसा. आदल्या सगळ्या येवजण्यांच्यो बर्‍यो विशिश्टां तातूंत आसात आनी त्याच बरोबर, आदल्यो सगळ्यो कमीपणा आनी दुबळेपणा काडून वडयल्यात. ही येवजण राष्ट्रीय शेतकी विमो येवजण (एनएआयएस) तशेंच सुधारीत राष्ट्रीय शेतकी विमो येवजण (एमएनएआयएस) ह्या सध्याच्या दोन येवजण्यांचो जागो घेतली.

हेतू

1. सैमीक आपत्ती, किटक वा दुयेंसांक लागून लायिल्ले अधिसुचीत केल्ल्या पिकांची लागवड जावंक ना जाल्यार शेतकारांक विमो सुरक्षीतताय आनी अर्थीक आदार दिवप.
2. शेतकार शेतकाम करत रावता हाची जतनाय घेवपाक तांच्या येणावळीत स्थिरताय हाडप.
3. शेतकारांक नाविन्य आनी आर्विल्ल्यो शेतकी पध्दती वापरूंक प्रोत्साहन दिवप.
4. शेतकी मळाचेर क्रेडीटाचो प्रवाह आसा हाची जतनाय घेवप.

येवजणेच्यो मुखेल आकर्शणा

• शेतकारांक सगळ्या खरीफ पिकांखातीर फक्त 2 टक्क्यांचे /आनी सगळ्या रबी पिकांखातीर 1.5 टक्क्यांचे समान प्रिमियम भरचें पडटले. वर्सुकी वेवसायीक वा फळोत्पादन पिकांखातीर, शेतकारांक फक्त 5 टक्के प्रिमियम भरचो पडटलो. शेतकारांनी फारीक करपाक जाय आशिल्ले प्रिमियमाचो दर खूब कमी आसा आनी सैमीक आपत्तीवेळार पिकाचें लुकसाण जाल्यार शेताकारांक पुराय विमोकृत रक्कम मेळची म्हूण सरकार उरिल्ले प्रिमियम भरतले.

• सरकाराच्या अनुदानाचेर वेली मर्यादा ना. जरी उरिल्ले प्रिमियम 90 टक्के आसले, जाल्यार लेगीत ते सरकार फारीक करतलो.

• हाचे आदी, प्रिमियम दराचेर मर्यादा घालपाची तरतूद आशिल्ली जाका लागून शेतकारांक कमी दावे फारीक जाताले. ही मर्यादा प्रिमियम अनुदानाचेर सरकाराच्या रक्कमेचेर मर्यादा घालपाक घातिल्ली. पूण आता ही मर्यादा काडल्या आनी शेतकारांक दावो केल्यार रक्कम उणी करनासतना विमोकृत केल्ली पुराय रक्कम मेळटली.

• तंत्रगिन्यानाच्या वापराक मोठ्या प्रमाणांत उर्बा दितले. शेतकारांच्या दाव्याक उशीर कमी करपाखातीर पीक कापणीची डेटा घेवपाक आनी अपलोड करपाक स्मार्ट फोनाचो वापर जातलो. पीक कापणीचे जायते अणभव कमी करपाक रिमोर्ट सेन्सिंगाचो वापर जातलो.

• पीएमएफबीवाय ही एनएआयएस वा एमएनएआयएस ह्या येवजण्यांच्या जाग्यार आयल्या, ही येवजण चालीक लावपाक लागू जावपी सगळ्या सेवांपसून ताका सेवा करातल्यान सूट मेळटली. विमो प्रिमियमात शेतकारांक सुमार 75-80 टक्के अनुदान मेळटली हाची जतनाय नवी येवजण घेतली असो अदमास आसा.

शेतकारांचो आसपाव

मौसमात अधिसुचीत वाठारांत अधिसुचीत लायिल्ले सगळे शेतकार जांचे पिकात विमोकृत हित आसा, पात्र थारतले.

सक्तीन आसपावीत जावपीः ह्या येवजणेखाला नोंद जावप, पूण अधिसुचीत वाठारांत अधिसुचीत पीक लावपाचेर विमोकृत व्याज हातांत आसा जाल्यार, सकयल दिल्ल्या गटांतल्या शेतकारांक सक्तीचें आसतलेः

• पीक रीण खाते/केसीसी खाते (म्हळ्यार रीण घेतिल्ले शेतकार) आशिल्ल्या अधिसुचीत वाठारांतले शेतकार जांकां पिकाच्या मौसमावेळार अधिसुचीत पिकाखातीर उदारी मर्यादा मंजुर/नुतनीकरण केल्ली आसा.

• हेर शेतकार जांकां वेळोवेळ आसपावीत करपाचो निर्णय सरकार घेता.

स्वंयसेवी आसपावीत जावपीः वयर आसपावीत नाशिल्ले सगळे शेतकार स्वंयसेवी आसपावीत जावपाक शकता, पीक केसीसी/पीक रीण खाते धारक जांची उदार मर्यादेचें नुतनीकरण करूंक ना हांचे सयत.

येवजणेच्या आटापाखाला येवपी जोखीम

• पिकाचे लुकसाण (अधिसुचीत वाठाराच्या आदाराचेर उबे आशिल्ले पीक). सैमीक उजो वा वीज पडप, बर्फाच्या खड्यांचो पावस, वादळ, चक्रीवादळ, तुफान सारकील्या आडावपाक शकना अशा धोक्यांक लागून पिकांक जावपी लुकसाणाक व्यापक जोखीम विमो दितात. हुंवार, बुडटी आनी पालसणा कोसळप, दुकाळ, किटक/दुयेंसांचे धोके आसपावीत आसात.

• अधिसुचीत वाठारांनी चडशें विमोकृत शेतकार, पेरणी वा रोपां लावंक सोदता आनी त्या खातीर खर्च केलां, तांकां बायट हवामानाक लागून विमोकृत पिकाची पेरणी करपाक वा पीक लावपाक मेळना अशा केशींनी, ते विमो केल्ल्या रकमेची चडांत चड 25 टक्के रकम लुकसाण भरपाय म्हूण मेळोवपाक पात्र थारतले.

• कापणी केल्या उपरांत लुकसाण जाल्यार, शेतांत सुकपाक म्हूण कापून दवरिल्ल्या ह्या पिकांचेर चडांत चड 14 दिसाभीतर विमोकृत रकमेचेर दावो करपाक शकता.

• कांय थळाव्या समस्यांखातीर, बर्फाच्या खड्यांचो पावस, पालसणां कोसळप आनी हुंवार कोसळिल्ल्यान अधिसुचीत वाठारांत शेतपिकाक जावपी लुकसाण वा हानी आसपावीत करतले.

विम्याचें युनिट (एकक)

येवजण ‘वाठार दृश्टीकोन आदाराचेर’ चालीक लायतले ते म्हळ्यार, दरेक अधिसुचीत पिकाखातीर वेगवेगळ्या आपत्तीखातीर थारायल्लो वाठार जे सगळ्या विमोकृत शेतकारांक विम्याच्या युनिटांत जाका पिकाचो अधिसुचीत वाठार म्हणटले, त्या अधिसुचीत वाठारांत समान जोखीम आसात, दर हॅक्टराक उत्पादनाचे मोलय समान आसा, दर हॅक्टराक येणावळय कांय प्रमाणांत समान आसा आनी विमोकृत भिरांतेच्या कार्याक लागून पिकाचें समान लुकसाण अणभवता.

थारायल्लो वाठार (म्हळ्यार, विम्याचो युनिट वाठार) हो गांव वा ग्राम पंचायत स्थराचेर आसतली जाका त्या वाठारांत मुखेल पीक वेगवेगळी नांवां आसतली आनी हेर पिकांखातीर ती गांव वा ग्राम पंचायत स्थराच्या वयल्या युनिट आकाराची आसपाक शकता. वेळ वता तसो, अधिसुचीत पिकाखातीर एका स्वरूपाचे धोके आशिल्ले प्रमाण विम्याचे युनिट (एकक) भुगोलीक कुंपण वा भुगोलीक नकासो करून वाठार थारावपाक शकता.

थळाव्या आपत्तीचे जोखमी खातीर आनी थारायल्ल्या धोक्या खाला येवपी पीक कापणी उपरांतच्या लुकसाणा खातीर, लुकसाण मोलावणेचो विम्याचो युनिट (एकक) हो व्यक्तीगत शेतकाराचें पीडीत विमो क्षेत्र आसतलो.

वावराची दिनदर्शिका

स्त्रोतः शेतकी आनी शेतकार कल्याण मंत्रालय, भारत सरकार